L’aforisma in Macedonia, Vasil Tolevski

Vasil Tolevski è considerato uno dei più importanti aforisti macedoni. Nato a Budapest nel 1956 (l’anno della rivoluzione ungherese), dal 1961 vive a Skopje, capitale della Macedonia. E’ laureato in Ingegneria meccanica e lavora come ingegnere meccanico. Nella sua carriera è stato allenatore della squadra “Кometaji” nel campionato di pallamano europea  e allenatore della squadra giovanile di pallamano della Macedonia. Politicamente attivo nel contesto locale (ospite regolare di trasmissioni tv e radio), è stato anche sindaco. Scrive aforismi, testi umoristici e teatrali ed è anche  disegnatore di testi satirici.

Come aforista non solo ha pubblicato numerose raccolte aforistiche, ma è anche autore di una antologia dell’aforisma macedone e soprattutto della monumentale antologia Antologija balkanskog aforizma I e II (Alma, Beograd, 2008) che raccoglie – in centinaia e centinaia di pagine – i principali aforisti dei diversi paesi della frastagliata area dei Balcani.

Vasil Tolevski ha vinto numerosi premi letterari tra cui il prestigioso “Radoje Domanovic” nel 2007 e il “Dragisa Kashikovikj” (2008) per la migliore antologia dei Balcani. E’ redattore capo della rivista mensile di umorismo e satira “Македонски остен”. E’ membro di diversi giornali e riviste satiriche ed è anche membro del Circolo Aforistico di Belgrado

I suoi aforismi sono stati tradotti in inglese, serbo, bulgaro, tedesco, spagnolo, polacco e da oggi anche in italiano. Sulla pagina personale nella sezione “aforizmi” è possibile leggere in lingua macedone diverse centinaia di aforismi di Vasil Tolevski.

L’aforisma di Tolevski di un umorismo nero (“Non è tutto nero. Le nostre mutande sono marroni”) ed è particolarmente focalizzato sulla difficile situazione politica e sociale della Macedonia. Oggetto della satira di Tolevski è la classe politica, ma non solo. I temi riguardano l’ipocrisia, la stupidità umana, la povertà economica, i conflitti etnici e i rapporti con l’Europa. In molti aforismi Tolevski riflette, in modo pessimistico e disincantato sulla difficoltà della Macedonia di assumere una propria identità (“La Macedonia è un paese ospitale. Qui persino i Macedoni si sentono come degli invitati”) e sulle sua storica condizione di crisi (“Ho constatato che l’ultimo imperatore romano era di origine macedone! Così si spiega il crollo dell’Impero Romano”).

Presento qui di seguito una selezione di aforismi di Vasil Tolevski. Ringrazio Ivona Veselinovic, traduttrice dal serbo e dal macedone, per avermi aiutato nella traduzione di alcuni aforismi:

**

Vasil Tolevski, aforismi scelti

Откриено е дека последниот римски крал
имал македонско потекло!
Со тоа е објаснет распадот на римската империја.

Ho constatato che l’ultimo imperatore romano
era di origine macedone!
Così si spiega il crollo dell’Impero Romano.

**
Македонија е гостољубива земја.
Тука дури и ние Македонците
се чувствуваме како гости.

La Macedonia è un paese ospitale.
Qui persino i Macedoni
si sentono come degli invitati.

**
Господ го создаде светот за седум дена. Со нас му се оддолжи.

Dio ha creato il mondo in sette giorni. Con noi è un po’ in ritardo.

**
Жито увезуваме.
Какол имаме и за извоз.

Importiamo cereali.
La zizzania ci serve per l’esportazione.

**
Јас гласав за независна Македонија.
Ама не знаев дека ќе зависам од политичарите.

Ho votato per la Macedonia indipendente.
Ma non sapevo che sarei stato dipendente dai politici.

**
Власта и опозицијата се како две очи во глава!
Не можат да се видат.

Il governo e l’opposizione sono come due occhi della testa.
Non possono vedersi l’uno l’altro.

**
Утврдивме национална програма.Уште да утврдиме која нација сме.

Abbiamo stabilito il programma nazionale. Rimane da stabilire che nazione siamo.

**
Бин Ладен ја критикува нашата Влада.Не му остави ништо за рушење.

Bin Laden critica il nostro governo. Perché non ha lasciato niente da distruggere.

**
Ни се јавија од Марс. Се заблагодаруваат што нивен кадар ставивме за министриam

Ci hanno parlato gli esseri da Marte. Volevano ringraziarci perché abbiamo messo un loro funzionario come ministro.

**
Кога ќе видам колку имаат некои комунисти, почнувам да верувам во комунизмот.

Quando vedo quanti beni possiedono alcuni comunisti, comincio a credere nel comunismo.

**
Не е се така црно.Гаќите ни се кафеави.

Non è tutto nero. Le nostre mutande sono marroni.

**
Потребни ни се нови непријатели. Овие никако да ги победиме.

Abbiamo bisogno di nuovi nemici. Quelli vecchi non possiamo vincerli.

**
Кентаур е коњ со човечка глава. Политикант е човек со коњски мозок.

Centauro è un cavallo con la testa dell’uomo. Un politico è un uomo con il cervello di cavallo.

**
Добриот афоризам е како мигрена. Боли глава.

Un aforisma ben fatto è come l’emicrania. Pulsa nella testa.

**
Народот е подготвен за секс. Остана без гаќи.

La gente è pronta per il sesso. E’ rimasta senza mutande.

**
Во Владата се почитуваат различни мислења,
па дури и кога доаѓаат од исти човек!

Nel governo bisogna rispettare le diverse opinioni
anche se provenienti da una medesima persona.

**
Јас сум независен криминалец.
Не сум член на ниту една партија.

Sono un criminale indipendente.
Non sono membro di nessun partito.

**
Некои политичари сраснаа со говорницата.
Изгледа дека се од ист материјал.

Alcuni politici sono incollati al palcoscenico.
Sembrano essere fatti dello stesso materiale.

**
Во догледно време Балканот ќе стане Америка.
Барем по бројот на држави.

A tempo debito, i paesi dei Balcani saranno come l’America.
Almeno per il numero di stati.

**
Мојот народ бара демократија.
Ама во погрешна земја.

La mia gente richiede la democrazia.
Ma nel paese sbagliato.

**
Постигнавме национален концензус.
Сите се прават будалу.

Abbiamo raggiunto un consenso nazionale.
Siamo tutti pazzi.

**
Глупоста треба да е универзална.
А не само монопол на политичарите.

La stupidità dovrebbe essere universale.
E non solo monopolio dei politici.

**
На оние кои се родени во сиромашни семејства,
Владата ќе им овозможи да си ја зачуваат традицијата.

Per coloro che sono nati in famiglie povere,
il governo permetterà di preservare la tradizione.

**
Да не се Македонци, Македонците би биле
најсреќен народ на светот.

Senza i macedoni, i macedoni sarebbero
le persone più felici del mondo.

**
Итриот политичар секогаш е во непосреден контакт со народот.
Живее на неговиот грб.

Il politico astuto è sempre in contatto diretto con la gente.
Vive sulle loro spalle.

**
Водачот никогаш не зборува со луди.
Освен кога зборува сам со себе.

Il leader non parla mai con i pazzi.
Tranne quando parla a se stesso.

**
Прв знак дека сте потонале е
ако сите околу вас молчат како риби!

Il primo segno che hai toccato il fondo
è quando tutti intorno a te sono silenziosi come pesci!

**
Главите на некои политичари се како мојот џеп. Празни.

La mente di alcuni politici è come le mie tasche. Vuota.

**
Македонија ми е сe што имам.
Затоа сум голтар.

La Macedonia è tutto quello che ho.
Per questo mi sento povero.

**
На нашите мумии не им требаат пирамиди.
Доволно им е Собранието.

Le nostre mummie non hanno bisogno di piramidi.
E’ sufficiente l’Assemblea.

**
Во гласачката кутија имаше повеќе ливчиња од гласачи.Значи проблемот е во наталитетот.

Nell’urna ci sono più schede elettorali rispetto ai votanti. Ma la colpa è del nostro tasso di natalità.

**
Самоубиството е единственото злосторство
за кое Македонецот нема да го носат во Хаг.

Il suicidio è l’unico crimine
per il quale la Macedonia non è stata condannata al tribunale dell’Aia.

**
Гладните се најдобри гласачи.
Тие голтаат сe.

Coloro che sono affamati sono i migliori elettori.
Ingoiano qualunque cosa.

**
Пеј народе.Бадијала да не ви свират цревата.

Canti, o popolo! Invano perché il tuo stomaco fa rumore.

**
Нема потреба да ни ја ограничите слободата на движење.
Ние и онака се вртиме во круг.

Non c’è bisogno di restringere la libertà di movimento.
Noi già giriamo intorno a un cerchio.

**
Ако сакате истрел во празно , пукајте во главата.

Se volete sparare nel vuoto, sparate dentro la testa.

**
После Скендербег сакаат да ни го украдат и Александар. Мислев дека коњокрадците се заинтересирани за Букефал.

Dopo Skanderbeg vogliono rubarci anche Alessandro Magno. Pensavo che i ladri di cavalli fossero interessati solo a Bucefalo.
(Nota di Aforisticamente. Skanderbeg viene considerato un patriota albanese, che unì i principati dell’Epiro e della Albania e per 25 anni li difesi dall’invasione dei turchi. Bucefalo è il cavallo di Alessandro Magno).

**
Bисока делегација на вонземјани ќе ја посети нашата земја!
Ќе биде дочекана од државна делегација во ист состав.

Una delegazione straniera di persone di alto livello visiterà il nostro paese!
Sarà accolta da una delegazione della stessa composizione.

**
Наш спорт е ватерполото.
Навикнати сме на вода до гуша.

Il nostro sport è la pallanuoto.
Siamo abituati ad avere l’acqua fino al collo.

**
Масовните гробници се доказ дека на Балканот се почитува заедништвото.

Le fosse comuni sono la prova che nei Balcani si rispetta lo spirito della comunanza.

**
Би сакал да бидам најпаметен човек.
Ама кому ќе му треба таква будала?!

Vorrei essere l’uomo piu intelligente.
Ma chi avrebbe bisogno di una persona così stupida?